Çin’in “Kuşak ve Yol Projesi” Emperyalist Amaçlı Değil Savunma Amaçlı

Kaynak: The Economist
28 Eylül 2019

Çin’in “Kuşak ve Yol Projesi” Emperyalist Amaçlı Değil Savunma Amaçlı  

En iyi Saldırı, savunmadır.

Dış liman inşaası mevcut ticaret yollarını korumaya odaklanıyor

Eski bir deyiş, Yunanlıları hediyeler taşıyan konusunda uyarır, ancak Çinlilere daha uygun olabilir. Müslüman bir köle olan Zheng He, 1400'lerde Ming imparatorluğunun amirali olarak , güneyde ve batı'da yedi sefer yaptı. Tanıştığı her liderine hazine önerdi. Ancak imparatorun  hediyelerini kabul ettikleri takdirde, Pekin merkezli bir dünya düzenine katılırlardı.

Bugün Çin'in liderleri Zheng’in yolunu takip ediyor. Küresel bir altyapı oluşturma projesi olan Kuşak ve Yol Girişiminin (BRI) “yolunun” yarısı deniz limanlarından ve denizcilik kanallarından oluşmaktadır. Çin’in başkanı Xi Jinping, yeni bir “kazan-kazan işbirliği” modeli yaratacağını söyledi. Bazı eleştirmenler, yoksul ülkelere Çin'in geri ödenemez krediler vererek yok etmek gibi hain planlardan şüpheleniyorlardı.

BRI site bazında geliştirmiştir ve Çinli yetkililer niyetlerini netleştirmemiştir. Ancak, yolunda belirlediğimiz 22 deniz yolu projesinin yerleri, Çin'e yardım etmenin  muhtemel olduğunu göstermektedir. Mevcut ticaret yollarını korumak Çin'in etkisini genişletmekten daha faydalı olacağını öne sürüyorlar.

Deniz yolunun etkisini ölçmek için Çin’e sunabileceği üç avantajı test ettik. Eğer yol bir kaynak sömürmek niyetinde olsaydı, proje Çin'in ithal ettiği hammadde satan yerlerde kümelenmelidir. Amacı ticareti artırmaksa, bugün Çin deniz taşımacılığı tarafından kullanılan en yoğun rotaları takip etmeli ya da ticaretin en hızlı şekilde artması muhtemel yerlerde olmalıdır. Eğer mevcut ticaret yollarını güvence altına almak için tasarlandıysa, limanları devresel noktalarının yakınında - kapanması malları dolambaçlı seyahat etmeye zorlayacak alanlar ya da alternatif yollar sunan yerlerde bulunmalıdır.

Bu açıklamaları, ülkelerin bir BRI limanına ev sahipliği yapıp yapmadıklarını tahmin etmek için kullanarak test ettik. Sonuçlar kesindi. Diğer faktörleri sabit tuttuktan sonra, bir BRI limanına sahip olmak ve Çin'in istediği hammaddeleri ihraç etmek veya onunla yüksek akımda veya öngörülen ticarete sahip olmak arasında istatistiksel olarak anlamlı bir bağlantı yoktu. Buna karşılık, “ticaret-koruma yararı” - bir ülkenin sularındaki Çin ticaretinin ekstra mesafeli mallarla çarpıldığı zamanki değeri, bu yollar kapatılsaydı gitmek zorunda kalacaktı ya da bir ülkeye yönlendirilecek olan ticaret miktarı deniz taşımacılığı başka yerlerde bozulmuştu - iyi bir tahmindi. Diğer iki ortalama ülke göz önüne alındığında, bir ticaret koruması yararına sahip olan bir ülke (Libya gibi), bir BRI limanına ev sahipliği yapmanın ortalama bir yararı olan (Liberya gibi) 2.7 kat daha büyük olasıdır.


Bir limana sahip olmak veya işletmek, sürekli erişimi garanti etmiyor, ancak seçtiği takdirde konağın kendi nakliyesini aksatmasını sağlayarak Çin'e etki sağlıyor. BRI’daki birçok karasal “kuşak” rotası da Çin ticaretini daha esnek hale getirecektir. Örneğin, Malacca Boğazı kapatılmışsa, Çin, Myanmar'da kurmak istediği BRI limanlarına geçebilir ve planlanan BRI demiryolu hatlarında seyahati tamamlayabilir.

Çin’in askeri ayak izi de aynı zamanda ticaret yollarını korumaya odaklandığını gösteriyor. Yurtdışındaki tek üssü Cibuti’deki Bab el-Mandab Boğazı’nda kapatılması Çin’i her yerden daha fazla etkisi olacak bir suyolu.