İpek Yolu Kültür Edebiyat Yayınları'ndan çıkan "Çin Toplumsal Politika Sözlüğü- Anahtar Kavramlarla Çin'i Tanımak" adlı kitap dizisi, Xi Jinping'in başında olduğu ÇKP'nin bugünkü merkezi önderliğinin politik düşüncesi ve izlediği politikaların daha iyi kavranmasına yardımcı olmak amacıyla hazırlanmış kitaplardan oluşuyor.
Çin Uluslararası Yayın Grubu (CIPG) ve Çin Çeviri Akademisi tarafından üstlenilen bu ulusal düzeyde proje şimdiye kadar Çince ve dokuz yabancı dilde yayınlanmış bulunuyor ve en güncel kavramları tanıtmayı amaçlıyor.
Bu dizinin birinci kitabı beş bölüm halinde düzenlenmiş olup Çince dilinin yanı sıra Arapça, İngilizce, Fransızca, Almanca, Japonca, Korece, Portekizce, Rusça, İspanyolca ve Türkçe dillerinde birlikte sunuluyor.
Kitabın bazı bölümlerinin başlıkları şöyle: "Çin Rüyası", "Çin'in Ruhu ve Karakteri", "Çin'e Özgü Sosyalizm", "Çin'e Özgü Sosyalizmin Genel Öncülleri", "Çin'e Özgü Sosyalizmin En Öncelikli Hedefleri", "Demokratik Merkeziyetçilik", "Bölgesel Özerklik Sistemi", "Birleşik Cephe", vb…
Kitaptan bazı bölümleri aktaralım.
ÇİN'E ÖZGÜ SOSYALİZM
"Çine Özgü Sosyalizm" kavramı, ilk olarak, Deng Siaoping tarafından,
1982 yılındaki Çin Komünist Partisi 12. Ulusal Kongresi'nin açılış
törenindeki konuşmasında dile getirilmiştir.
"Deng, Marksizmin evrensel gerçeğiyle Çin'in gerçeklerini birleştirmenin, kendimize ait bir yol izlemenin ve Çin'e özgü bir sosyalizm inşasının önemini vurgulamıştır. O zamandan beri, bu kavram dikkat çekici bir şekilde ÇKP'nin teorik düşüncesinde ve yaptığı işlerin tüm yönlerinde yer bulmuştur."
"Devasa bir nüfusa sahip, büyük ve zayıf bir ekonomik temeli olan Çin'in öznel bağlamına ne tür bir sosyalizm en iyi uyar ve nasıl sosyalist bir toplum inşa ederiz?
"Çin'e özgü sosyalizm inşa etme zorunluluğumuz Çin'in sosyalizmin birincil aşamasında olması olgusuna dayanır."
ÇİN'E ÖZGÜ SOSYALİZMİN EN ÖNCELİKLİ HEDEFLERİ
"Çin'e özgü sosyalizmin kapsamlı hedefleri sosyalist modernleşmeyi ve Çin ulusunun büyük yenilenmesini gerçekleştirmektir. Kuruluşundan beri, ÇKP ulusal yenilenme gayreti konusundaki tarihsel misyonunu yerine getirmiştir. Çin halkının ÇKP önderliğindeki devrimci mücadele hedefleri, ekonomik gelişim ve reform çabaları halk için daha iyi bir yaşam sağlamak, ülkeye refah getirmek ve ulusal yenilenmeyi gerçekleştirmekten ibarettir. Aynı çizgide, Çin'in modernleşme stratejisi müreffeh, güçlü, demokratik, kültürel olarak ileri ve uyumlu bir modern sosyalist ülke kurmayı gerektirmektedir."
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ
"Hukukun üstünlüğünü desteklemek halkın iyelik rolünü vurgulayan ÇKP'nin ulusal yönetim stratejisine temel oluşturan ayaklardan biridir. 20 Ekim ile 23 Ekim 2014 tarihleri arasında gerçekleşen 18.ÇKP Merkez Komitesi'nin dördüncü genel oturumunda bu amaçla bir dizi yeni girişim halka açıklanmıştır. Bu girişimlerin geniş kapsamlı amacı Çin'e özgü sosyalizmde hukukun üstünlüğünü inşa etmektir."
DEMOKRATİK MERKEZİYETÇİLİK
"Demokratik merkeziyetçilik, Çin'in yönetim yapısında kurumsal ve liderlik sorumluluklarının uygulanmasına rehberlik eden temel ilkedir. Bu, ortak bir tartışma ortamında, halkın istek ve görüşlerini sınırsızca ifade edebilmeleri ve yararlı fikir ve önerilerin toplanabilmesini olası kılan tam bir demokratik süreci gerektirir.
"Kararlar, böylesi bir süreç tabanında, beraberce alınmalıdır ki halkın beklenti ve gereksinimleri karşılanabilir olsun. Demokratik merkeziyetçilik çoğunluğun fikirlerine saygı göstermenin yanı sıra azınlıkların haklarını korumayı da içerir. Bir yandan anarşik demokrasiyi ve diğer yandan herhangi bir bireyin iradesinin başkalarının ortak aklına üstün gelmesine eğilimini reddeder."
YETKİLERİN KULLANIMINI SINIRLANDIRMAK
"Yönetim kademelerini elinde tutan ve böylece iktidar yetkilerini kullanan, devlet yetkililerinin pratiklerini kurumsal bir kafes içinde sınırlama girişiminin amacı halkın hükumet üzerindeki gözetim ve denetim çalışmalarını güçlendirmeyi ve hükümet görevlilerinin yetkilerini kötüye kullanmalarını zorlaştırmayı hedefliyor. Bu, yolsuzluğun önlenmesi, engellenmesi ve cezalandırılmasını sağlayan bir mekanizmanın kurulmasını zorunlu kılar."
BÖLGESEL ÖZERKLİK SİSTEMİ
"Çin çok etnisiteli bir toplumdur. Merkezi hükumetin tanıdığı ve teyit ettiği 56 etnik gruplu bir ulustur. Han etnik grubu en büyük olanıyken, diğer 55 azınlık etnik grup daha küçük nüfuslara sahiptir. Çok etnik grubun bulunduğu diğer ülkelerin etnik sorunlara farklı yaklaşımlarıyla karşılaştırıldığında, Çin'in yaklaşımı bölgesel özerklik sistemine odaklanmıştır. Merkezi hükumetin liderliğinde, geniş etnik azınlık nüfusuna sahip bölgelerde, yerel konuların yerel otonom hükumet güçlerince yönetildiği öz yönetim uygulanmaktadır. Bölgesel Özerklik Sistemi Çin'in politik sisteminin temel bir bileşenidir."
DANIŞMACI DEMOKRASİ
"Çin'in sosyalist demokrasisi iki süreçle ifadesini bulur: halkın haklarını seçimlerle kullandığı seçim demokrasisi ve önemli politik kararlara alınmadan önce halkla müzakerelerin yürütülmesini güvence altına alan danışmacı demokrasi. Her iki süreç de ortak kaygılara ilişkin sorunların olabilecek en geniş fikir birliğinin başarılmasını sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
"Sosyalist danışmacı demokrasi, ÇKP ve Çin halkı tarafından, Çin'in gerçekleri, politik ve kültürel gelenekleri dikkate alınarak geliştirilmiş bir demokrasi biçimidir. Sadece karar alma sonuçlarına değil, ayrıca bu sürece geniş katılım olmasına da odaklanır. Sadece çoğunluğun fikirlerine saygı duymanın önemine değil, ayrıca azınlıkların seslerinin duyulması gereğinin de altını çizer."
BİRLEŞİK CEPHE
"Birleşik Cephe, ÇKP'nin Çin'e özgü özelliklerle müreffeh bir sosyalist ülke inşa etmek için tüm Çin toplumunun gücünü bir araya getirmekte kullandığı çok önemli bir araçtır. Birleşik Cephe ortaklıkları pekiştirmeye ve politik partiler, etnik ve dini gruplar, farklı bölgeler ve Çin dışındaki Çinliler dahil her kesimden insanlar arasında uyumlu ilişkiler kurmaya yardımcı olmaktadır.
"Cephe bu yeni yüzyılda daha da gelişerek sosyalizm davasına katkılar yapmış tüm aktörler ve sosyalizm veya ulusal uzlaşmayı destekleyen vatanseverlerin en geniş ittifakına evrilmiştir."
REFORM VE DIŞ DÜNYAYA AÇILIM SİYASASI
"Reform ve dış dünyaya açılım süreci ÇKP'nin yeni uyanışıyla birlikte yeniden şahlanmıştır. Reform ve dış dünyaya açılım siyasası Çin'in bugünkü hale gelmesinde kilit önemdedir. Bu siyasa, İki Yüzyıl Hedeflerinin (2021 ve 2049) gerçekleşmesi ve Çin'in ulusal canlanması ve yenilenme için elzemdir. Reform ve dış dünyaya açılım süreci sürekli bir şekilde teşvik etmemiz gereken bir süreçtir.
"Yeni bir tarihsel dönemi açan bu süreç 1978'de, 11. ÇKP Merkez Komitesi'nin 3. Genel Oturumunda ele alınarak ve planlanarak başlatılmıştır."
EKONOMİK GELİŞİM
"Çin merkezi plana dayalı bir ekonomik sistemden oldukça dinamik bir sosyalist pazar ekonomisine ve kapalı veya yarı-kapalı bir toplumdan açık bir topluma geçişi sağlayan büyük bir tarihsel reform atılımı yapmıştır. 30 yıl art arda yüzde 10'dan fazla yıllık büyümeyle, Çin dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline gelmiştir.
"Çin'in kentli nüfusunun kişi başına harcanabilir geliri 343 Yuan'dan 31 bin 195 Yuan'a ve çiftçilerinin kişi başına net geliri 133 Yuan'dan 11 bin 422 Yuan'a çıkmış, her açıdan çok yönlü gelişen orta halli bir refah toplumu inşa etme hedefi büyük ölçüde başarılmıştır."
BARIŞ İÇİNDE BİR ARADA VAROLMANIN BEŞ İLKESİ
"1954'Te, Çin, Hindistan ve Myanmar ortak olarak, Barışçıl Bir arada Varolmanın Beş İlkesini; yani egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşılıklı saygı, karşılıklı saldırmazlık, birbirlerinin iç işlerine karışmama, eşitlik ve karşılıklı yarar ve barışçıl bir arada var olmayı önerdiler. Bu ilkelerin dile getirilmesi uluslararası ilişkiler tarihinde önemli bir girişimdi ve yeni türde bir adil ve eşitlikçi uluslararası ilişkilerin inşasına önemli bir katkıydı.
"Bu ilkeler geçen altmış yılda uluslararası ilişkilerin evrimiyle kendini ispatlamış, açıklık, kapsayıcılık, egemenlik, adalet, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü yansıtan uluslararası hukukun genel ilkeleri haline gelmiştir."
İPEK YOLU RUHUNU CANLANDIRMAK
"İpek Yolu olarak bilinen tarihsel ticaret rotası, aynı zamanda, çeşitli etnisite, ırk, din ve kültürel sosyal çevrelerin buluştuğu ve asimilasyonun gerçekleştiği, halkların karşılaştığı ve kültürel alışverişte bulunduğu bir platformdu. Barış, iş birliği, açıklık, kapsayıcılık, birbirinden öğrenme hevesi ve karşılıklı yararın somutlaştığı İpek Yolu ruhu binlerce yılda nesilden nesle aktarılmıştır. İpek Yolu üzerindeki Çin ve diğer ülkeler ulusal onurlarını ve egemenliklerini savunma çabalarında, kalkınma yaklaşımı arayışlarında, ulusal canlanma arzularında birbirlerini desteklemiş ve yardım etmişlerdir. Ülkeler birbirinden öğrenerek, halklar arası ve kültürel alışverişten ve ulusal kültürel canlanma itkilerinden yararlanırlar."
Kaynak: CRI Türkçe / Hikmet Çiçek
"Deng, Marksizmin evrensel gerçeğiyle Çin'in gerçeklerini birleştirmenin, kendimize ait bir yol izlemenin ve Çin'e özgü bir sosyalizm inşasının önemini vurgulamıştır. O zamandan beri, bu kavram dikkat çekici bir şekilde ÇKP'nin teorik düşüncesinde ve yaptığı işlerin tüm yönlerinde yer bulmuştur."
"Devasa bir nüfusa sahip, büyük ve zayıf bir ekonomik temeli olan Çin'in öznel bağlamına ne tür bir sosyalizm en iyi uyar ve nasıl sosyalist bir toplum inşa ederiz?
"Çin'e özgü sosyalizm inşa etme zorunluluğumuz Çin'in sosyalizmin birincil aşamasında olması olgusuna dayanır."
ÇİN'E ÖZGÜ SOSYALİZMİN EN ÖNCELİKLİ HEDEFLERİ
"Çin'e özgü sosyalizmin kapsamlı hedefleri sosyalist modernleşmeyi ve Çin ulusunun büyük yenilenmesini gerçekleştirmektir. Kuruluşundan beri, ÇKP ulusal yenilenme gayreti konusundaki tarihsel misyonunu yerine getirmiştir. Çin halkının ÇKP önderliğindeki devrimci mücadele hedefleri, ekonomik gelişim ve reform çabaları halk için daha iyi bir yaşam sağlamak, ülkeye refah getirmek ve ulusal yenilenmeyi gerçekleştirmekten ibarettir. Aynı çizgide, Çin'in modernleşme stratejisi müreffeh, güçlü, demokratik, kültürel olarak ileri ve uyumlu bir modern sosyalist ülke kurmayı gerektirmektedir."
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ
"Hukukun üstünlüğünü desteklemek halkın iyelik rolünü vurgulayan ÇKP'nin ulusal yönetim stratejisine temel oluşturan ayaklardan biridir. 20 Ekim ile 23 Ekim 2014 tarihleri arasında gerçekleşen 18.ÇKP Merkez Komitesi'nin dördüncü genel oturumunda bu amaçla bir dizi yeni girişim halka açıklanmıştır. Bu girişimlerin geniş kapsamlı amacı Çin'e özgü sosyalizmde hukukun üstünlüğünü inşa etmektir."
DEMOKRATİK MERKEZİYETÇİLİK
"Demokratik merkeziyetçilik, Çin'in yönetim yapısında kurumsal ve liderlik sorumluluklarının uygulanmasına rehberlik eden temel ilkedir. Bu, ortak bir tartışma ortamında, halkın istek ve görüşlerini sınırsızca ifade edebilmeleri ve yararlı fikir ve önerilerin toplanabilmesini olası kılan tam bir demokratik süreci gerektirir.
"Kararlar, böylesi bir süreç tabanında, beraberce alınmalıdır ki halkın beklenti ve gereksinimleri karşılanabilir olsun. Demokratik merkeziyetçilik çoğunluğun fikirlerine saygı göstermenin yanı sıra azınlıkların haklarını korumayı da içerir. Bir yandan anarşik demokrasiyi ve diğer yandan herhangi bir bireyin iradesinin başkalarının ortak aklına üstün gelmesine eğilimini reddeder."
YETKİLERİN KULLANIMINI SINIRLANDIRMAK
"Yönetim kademelerini elinde tutan ve böylece iktidar yetkilerini kullanan, devlet yetkililerinin pratiklerini kurumsal bir kafes içinde sınırlama girişiminin amacı halkın hükumet üzerindeki gözetim ve denetim çalışmalarını güçlendirmeyi ve hükümet görevlilerinin yetkilerini kötüye kullanmalarını zorlaştırmayı hedefliyor. Bu, yolsuzluğun önlenmesi, engellenmesi ve cezalandırılmasını sağlayan bir mekanizmanın kurulmasını zorunlu kılar."
BÖLGESEL ÖZERKLİK SİSTEMİ
"Çin çok etnisiteli bir toplumdur. Merkezi hükumetin tanıdığı ve teyit ettiği 56 etnik gruplu bir ulustur. Han etnik grubu en büyük olanıyken, diğer 55 azınlık etnik grup daha küçük nüfuslara sahiptir. Çok etnik grubun bulunduğu diğer ülkelerin etnik sorunlara farklı yaklaşımlarıyla karşılaştırıldığında, Çin'in yaklaşımı bölgesel özerklik sistemine odaklanmıştır. Merkezi hükumetin liderliğinde, geniş etnik azınlık nüfusuna sahip bölgelerde, yerel konuların yerel otonom hükumet güçlerince yönetildiği öz yönetim uygulanmaktadır. Bölgesel Özerklik Sistemi Çin'in politik sisteminin temel bir bileşenidir."
DANIŞMACI DEMOKRASİ
"Çin'in sosyalist demokrasisi iki süreçle ifadesini bulur: halkın haklarını seçimlerle kullandığı seçim demokrasisi ve önemli politik kararlara alınmadan önce halkla müzakerelerin yürütülmesini güvence altına alan danışmacı demokrasi. Her iki süreç de ortak kaygılara ilişkin sorunların olabilecek en geniş fikir birliğinin başarılmasını sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
"Sosyalist danışmacı demokrasi, ÇKP ve Çin halkı tarafından, Çin'in gerçekleri, politik ve kültürel gelenekleri dikkate alınarak geliştirilmiş bir demokrasi biçimidir. Sadece karar alma sonuçlarına değil, ayrıca bu sürece geniş katılım olmasına da odaklanır. Sadece çoğunluğun fikirlerine saygı duymanın önemine değil, ayrıca azınlıkların seslerinin duyulması gereğinin de altını çizer."
BİRLEŞİK CEPHE
"Birleşik Cephe, ÇKP'nin Çin'e özgü özelliklerle müreffeh bir sosyalist ülke inşa etmek için tüm Çin toplumunun gücünü bir araya getirmekte kullandığı çok önemli bir araçtır. Birleşik Cephe ortaklıkları pekiştirmeye ve politik partiler, etnik ve dini gruplar, farklı bölgeler ve Çin dışındaki Çinliler dahil her kesimden insanlar arasında uyumlu ilişkiler kurmaya yardımcı olmaktadır.
"Cephe bu yeni yüzyılda daha da gelişerek sosyalizm davasına katkılar yapmış tüm aktörler ve sosyalizm veya ulusal uzlaşmayı destekleyen vatanseverlerin en geniş ittifakına evrilmiştir."
REFORM VE DIŞ DÜNYAYA AÇILIM SİYASASI
"Reform ve dış dünyaya açılım süreci ÇKP'nin yeni uyanışıyla birlikte yeniden şahlanmıştır. Reform ve dış dünyaya açılım siyasası Çin'in bugünkü hale gelmesinde kilit önemdedir. Bu siyasa, İki Yüzyıl Hedeflerinin (2021 ve 2049) gerçekleşmesi ve Çin'in ulusal canlanması ve yenilenme için elzemdir. Reform ve dış dünyaya açılım süreci sürekli bir şekilde teşvik etmemiz gereken bir süreçtir.
"Yeni bir tarihsel dönemi açan bu süreç 1978'de, 11. ÇKP Merkez Komitesi'nin 3. Genel Oturumunda ele alınarak ve planlanarak başlatılmıştır."
EKONOMİK GELİŞİM
"Çin merkezi plana dayalı bir ekonomik sistemden oldukça dinamik bir sosyalist pazar ekonomisine ve kapalı veya yarı-kapalı bir toplumdan açık bir topluma geçişi sağlayan büyük bir tarihsel reform atılımı yapmıştır. 30 yıl art arda yüzde 10'dan fazla yıllık büyümeyle, Çin dünyanın en büyük ikinci ekonomisi haline gelmiştir.
"Çin'in kentli nüfusunun kişi başına harcanabilir geliri 343 Yuan'dan 31 bin 195 Yuan'a ve çiftçilerinin kişi başına net geliri 133 Yuan'dan 11 bin 422 Yuan'a çıkmış, her açıdan çok yönlü gelişen orta halli bir refah toplumu inşa etme hedefi büyük ölçüde başarılmıştır."
BARIŞ İÇİNDE BİR ARADA VAROLMANIN BEŞ İLKESİ
"1954'Te, Çin, Hindistan ve Myanmar ortak olarak, Barışçıl Bir arada Varolmanın Beş İlkesini; yani egemenlik ve toprak bütünlüğüne karşılıklı saygı, karşılıklı saldırmazlık, birbirlerinin iç işlerine karışmama, eşitlik ve karşılıklı yarar ve barışçıl bir arada var olmayı önerdiler. Bu ilkelerin dile getirilmesi uluslararası ilişkiler tarihinde önemli bir girişimdi ve yeni türde bir adil ve eşitlikçi uluslararası ilişkilerin inşasına önemli bir katkıydı.
"Bu ilkeler geçen altmış yılda uluslararası ilişkilerin evrimiyle kendini ispatlamış, açıklık, kapsayıcılık, egemenlik, adalet, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü yansıtan uluslararası hukukun genel ilkeleri haline gelmiştir."
İPEK YOLU RUHUNU CANLANDIRMAK
"İpek Yolu olarak bilinen tarihsel ticaret rotası, aynı zamanda, çeşitli etnisite, ırk, din ve kültürel sosyal çevrelerin buluştuğu ve asimilasyonun gerçekleştiği, halkların karşılaştığı ve kültürel alışverişte bulunduğu bir platformdu. Barış, iş birliği, açıklık, kapsayıcılık, birbirinden öğrenme hevesi ve karşılıklı yararın somutlaştığı İpek Yolu ruhu binlerce yılda nesilden nesle aktarılmıştır. İpek Yolu üzerindeki Çin ve diğer ülkeler ulusal onurlarını ve egemenliklerini savunma çabalarında, kalkınma yaklaşımı arayışlarında, ulusal canlanma arzularında birbirlerini desteklemiş ve yardım etmişlerdir. Ülkeler birbirinden öğrenerek, halklar arası ve kültürel alışverişten ve ulusal kültürel canlanma itkilerinden yararlanırlar."
Kaynak: CRI Türkçe / Hikmet Çiçek
Yorumlar
Yorum Gönder