Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demiryolu: Çin İçin Fırsatlar ve Zorluklar
Beklenti, ÇKÖ güzergahının 2023'te inşaatına başlaması olsa da, demiryolunu gerçekleştirmenin önünde önemli zorluklar var.
20 yıllık müzakerelerin ardından, Çin-Kırgızistan-Özbekistan (ÇKÖ) demiryolunun inşaatının nihayet gelecek yıl başlaması bekleniyor. Çin, Kırgızistan ve Özbekistan arasında geçtiğimiz günlerde online bir görüşme gerçekleşti ve yaptıkları açıklamaya göre fizibilite çalışmaları bu yıl tamamlanacak. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov, inşaatın 2023'te başlayacağını söyledi.
Rusya-Ukrayna çatışmanın ortasında, ÇKÖ demiryolu, özellikle Avrupa Birliği ile kara temelli ticari ilişkiler bağlamında Çin için bir dizi stratejik ve ekonomik fırsat sunuyor. Stratejik fırsatlar açısından, ilk olarak, duyurunun Rusya'ya yönelik uluslararası yaptırımların arttığı bir zamanda gelmesi şaşırtıcı değil. Çatışmalar başladığından bu yana, farklı uluslararası şirketler, bazıları Rus saldırganlığına tepki olarak ve diğerleri ülkedeki kötüleşen iş ortamı nedeniyle Rusya topraklarını transit ülke olarak kullanmayı bırakmaya karar verdiler. ÇKÖ demiryolu, Çin'e ticaret yollarını çeşitlendirme, Rus rotalarına olan bağımlılığını azaltma ve uzun vadede AB ülkeleriyle sürdürülebilir demiryolu ticaretini sürdürme şansı veriyor.
İkincisi, yeni rota Pekin için sadece Rus topraklarına olan bağımlılığını azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda bir transit ülke olarak Kazakistan'a olan bağımlılığını da azaltacak. Bu faktör özellikle önemlidir, çünkü Kazakistan'daki son iç karışıklık, demiryolu ticareti için Orta Asya'daki herhangi bir ülkeye güvenmenin riskli olabileceğini göstermiştir. Bu bağlamda, ÇKÖ demiryolu, Çin'in demiryolu rotalarını çeşitlendirmesine ve gelecekteki krizlerde kargoları bir rotadan diğerine değiştirmesine yardımcı olabilir.
Son olarak yeni demiryolu, güzergahı çeşitlendirmenin yanı sıra Kırgızistan ve Özbekistan ekonomilerine de katkı sağlayabilir. Sadece transit ücretlerinden faydalanmakla kalmayacak, aynı zamanda demiryolu güzergahları da yeni işler yaratabilir. Kırgızistan ve Özbekistan'daki yeni iş fırsatları Çin için önemlidir, çünkü bunlar iki Orta Asya ülkesinin, özellikle Kırgızistan'ın direncini korumasına ve sivil huzursuzluk riskini azaltmasına ve böylece Çin'in Batı sınırlarını istikrara kavuşturmasına yardımcı olur.
ÇKÖ demiryolu ayrıca Çin için ekonomik fırsatlar yaratacaktır. Birincisi, Pekin ürünlerini yeni bir rota üzerinden hem Orta Doğu hem de Avrupa pazarlarına gönderebilir. Plana göre, ÇKÖ demiryolu, yük yolculuğunu 900 km kısaltacağı ve nakliye süresinde yedi veya sekiz gün kazandıracağı için her iki bölgeye de kargo göndermek için en kısa yollardan biri olacak. Orta Koridor ile birlikte, ÇKÖ demiryolu, Doğu-Batı ticareti yoluyla Orta Asya ülkelerinin kargo kapasitesini artırmaya yardımcı olabilir. Bu bağlamda Çin, AB ile demiryolu ticaretini sürdürülebilir tutabilir ve Rusya topraklarından geçen Kuzey Koridoru'ndaki kayıplarını telafi edebilir.
İkincisi, ÇKÖ demiryolu, Pekin'in Çin'in orta ve batı bölgelerinde ekonomik büyüme planını gerçekleştirmesine de yardımcı olabilir. Özellikle yeni bir demiryolu güzergahı, yeni iş fırsatlarını canlandırabilir ve imalat sanayini geliştirebilir. Ek olarak, Orta Asya ülkeleriyle artan etkileşim, orta ve batı bölgelerdeki genel ekonomik durumun iyileştirilmesine de yardımcı olabilir ve bu da sosyal istikrarsızlık riskini azaltabilir.
ÇKÖ demiryolunun sunduğu farklı fırsatlara rağmen, projenin gerçekleşmesini engelleyebilecek siyasi, mali ve teknik zorluklar halen mevcuttur. Siyasi meseleler açısından, son yirmi yılda Kırgızistan'da hem hükümet hem de muhalefet partilerinden politikacılar ÇKÖ demiryolunun ekonomik faydalarını sorguladılar. Özellikle Çin ve Özbekistan, büyük Kırgız yerleşim yerlerinde duraklama olmaksızın Kırgızistan üzerinden en kısa rotayı kullanmak istiyor. Ancak Bişkek, yeni istihdam olanakları yaratılması ve Kırgız ürünlerinin ihracatını teşvik etmek gibi bir yayılma etkisini teşvik etmek istediği için ana nüfus merkezlerinden daha uzun bir rota inşa etmeyi tercih ediyor. Hükümetin ÇKÖ demiryolunun Kırgız kesiminin ön güzergahını yakın zamanda onaylaması, yerel ticaret merkezlerinden ve ana nüfus merkezlerinden geçen bir güzergahı hâlâ desteklediklerini gösteriyor. Güzergah üzerindeki tartışmalar geçmişte olduğu gibi projenin gerçekleşmesini yavaşlatabilir veya engelleyebilir.
Ayrıca kamuoyu da projenin gerçekleşmesini etkileyebilir. Kırgızistan'da artan Çin karşıtlığı, hükümet üzerindeki baskıyı artırabilir. Yakın tarihli Orta Asya Barometresi (CAB) anket sonuçlarına göre, Kırgızistan'da insanların sadece yüzde 19'u Çin'in enerji ve altyapı projelerine yatırımını şiddetle desteklerken, yüzde 31'i Çin yatırımına şiddetle karşı çıkıyor. Ayrıca, insanların yüzde 66'sı Çin projelerinin Kırgızistan'ın Çin'e olan ulusal borcunu artıracağından “çok endişeli”. ÇKÖ demiryolu projesi, daha fazla Çin karşıtı hissiyatı tetikleyebilir ve hükümete karşı, demiryolu projesinin tamamlanmasını potansiyel olarak engelleyebilecek yeni protestolara yol açabilir.
İkincisi, Japarov'un Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ÇKÖ demiryolunun inşasını kabul ettiğini açıklamasına rağmen, Rusya'nın gelecekteki konumu projeyi etkileyebilir. Moskova'nın Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Pekin'in yardımına ihtiyacı var, bu nedenle kabul kısa vadede taktik bir hamle olabilir. Ancak savaştan sonra Rusya pozisyonunu değiştirebilir ve projeyi yeniden engellemeye çalışabilir. Yeni bir demiryolu güzergahı, Kazakistan-Rusya sınırından gelen yükün yüzde 10-15'ini CKU demiryoluna çekebileceğinden, Rusya'nın Çin-AB demiryolu ticaretinde bir transit ülke olarak önemini azaltarak kayıpla sonuçlanabilir. geçiş ücretlerinden.
Siyasi zorlukların yanı sıra mali ve teknik sorunlar da önemli bir rol oynamaktadır. Mali sorunlar açısından demiryolunun finansmanı konusunda belirsizlik bulunmaktadır. Kırgızistan devlet demiryolu şirketine göre, demiryolunun maliyeti 4,5 milyar dolar olacak. Çin, geçmiş deneyimler ışığında, riskleri çeşitlendirdiği ve mali kayıpları önlediği için yükü üye devletler veya uluslararası veya bölgesel kuruluşlarla paylaşmayı tercih ediyor. Bu bağlamda Çin Büyükelçisi Jiang Yan'ın demiryolunun üç ülkeye ait olduğunu ve birlikte çalışması gerektiğini vurgulaması, Çin'in projeyi tek başına finanse etme niyetinde olmadığını gösteriyor.
Teknik problemlere gelince, Kırgızistan kesimi için ÇKÖ demiryolunun açıklığı konusunda ortak bir anlayış yoktur. Çin, 1.435 mm olan uluslararası bir standart mastar kullanmak isterken, Kırgızistan Sovyet dönemine tarihlenen ve Orta Asya'nın büyük bölümünde halen kullanımda olan daha geniş bir mastar kullanmayı tercih ediyor. Göstergeyle ilgili nihai karar, kargonun varış noktasına ulaşması için gereken süreyi de etkileyecektir.
Kuzey Koridoru'nda artan öngörülemezlik çağında ÇKÖ demiryolunun Çin için sunduğu farklı stratejik ve ekonomik fırsatlara rağmen, demiryolunun inşasını engelleyebilecek ve kısa ve orta vadede Çin ile AB arasındaki demiryolu ticaretine zarar verebilecek zorluklar hala var. . Rusya'nın muhtemelen değişen pozisyonu ve Kırgızistan'ın iç siyaseti, ÇKÖ demiryolunun geleceği söz konusu olduğunda orta vadede belirleyici faktörler olarak kısa vadede teknik ve mali sorunlar özellikle endişe verici.
Kaynak: The Diplomat
https://thediplomat.com/2022/07/china-kyrgyzstan-uzbekistan-railway-opportunities-and-challenges-for-china/
Yorumlar
Yorum Gönder