İran ve Avrasya Ekonomik Birliği Serbest Ticaret Bölgesi Kurulması konusunda anlaşma imzaladı

İran ve Avrasya Ekonomik Birliği Serbest Ticaret Bölgesi Kurulması konusunda anlaşma imzaladı

İran ile Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) arasında serbest ticaret bölgesi oluşturulmasına ilişkin anlaşma, Tahran ve Rusya'nın batı yaptırımlarına karşı koymak ve ekonomileri ile ithalat-ihracat faaliyetleri için alternatif çözümler bulmak için sürdürdüğü artan diplomatik ve ekonomik çabaları vurguluyor.

• İran ile Avrasya Ekonomik Birliği arasındaki serbest ticaret bölgesi anlaşması, Tahran ve Moskova'nın Batı yaptırımları ile ekonomik baskıyı karşılaştırma ve işbirliklerini diğer Sovyet sonrası cumhuriyetleri kapsayacak şekilde genişletme arzusunu vurguluyor.
• Serbest ticaret bölgesi, İran ve AEB şirketleri için fırsatlar sunacak ve iki pazar 272 milyon kişilik pazarı temsil ettiğinden, diğer yabancı yatırımcıların ilgisini çekebilir.
• Avrasya Ekonomik Birliği çerçevesindeki İran-Rusya ekonomik ortaklığı, Tahran-Moskova'nın başta lojistik ve ticaret cirosu olmak üzere farklı alanlardaki işbirliğini teyit ediyor.

İran medya ajansı IRNA'ya göre, 19 Ocak 2022'de İran İslam Cumhuriyeti ve Avrasya Ekonomik Birliği, iki tarafın heyetlerinin görüşmesinin ardından serbest ticaret bölgesi kurmak için bir anlaşma imzaladı.

İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakan Yardımcısı ve İran İslam Cumhuriyeti Ticaret Teşvik Teşkilatı (TPO) Başkanı Alireza Peyman-Pak, Serbest Ticaret Bölgesi anlaşmasının bir parçası olarak İran ve AEB'nin malların yüzde 90'ı sıfır tarifeleri onayladığını söyledi. Serbest Ticaret Bölgesi anlaşması Eylül 2023'ün sonunda yürürlüğe girecek.

AEB Ticaret Bakanı Andrey Slepnev, İran'ın AEB üyelerinin farklı işbirliği alanlarında yakın bir ortak olduğunu doğruladı. Geçen yıl boyunca, AEB ile İran arasındaki ticaret cirosu yüzde 20 arttı.

İranlı yetkililer Rusya'ya Batı'nın Tahran ve Moskova'ya uyguladığı yaptırımlara karşı ortak bir kurum oluşturmasını önerdi. Ayrıca İran tarafı, Rusya Federasyonu ile işbirliğinin bankacılık, enerji ve turizm sektörlerini de kapsayacak şekilde genişletilebileceğini bildirdi.

AEB üyeleri Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan ve Kırgızistan'dan oluşuyor. Küba ve Özbekistan ise AEB'de gözlemci statüsüne sahipler. AEB'nin pazarı yaklaşık 184 milyon kişiye hitap ediyor.

Ne fark edecek?

Ukrayna çatışmasının başlangıcından ve Moskova'ya Batı yaptırımlarının uygulanmasından bu yana, İran ve Rusya işbirliğini geliştirme ve genişletme fırsatlarını tartıştılar.

Serbest Ticaret Bölgesi anlaşması, İran ve Rusya ekonomilerini destekleyebilir ve diğer AEB üye ülkeleriyle ekonomik işbirliğini genişletebilir. Serbest Ticaret Bölgesi, Rusya'nın İran İslam Cumhuriyeti'nin desteği sayesinde dikkatini Doğu'ya kaydırarak ve Avrasya'daki diplomatik ve ekonomik çabalarını artırarak Batı yaptırımlarına karşı alternatif çözümler üzerinde çalıştığını gösteriyor.

İran'ın yanı sıra Birleşik Arap Emirlikleri de Rusya'ya AEB ile Serbest Ticaret Bölgesi oluşturmasını önerdi ve Tayland da benzer bir girişimi duyurdu. Serbest Ticaret Bölgesi, AEB üyeleri ile yabancı aktörler arasındaki ticaret hacmini artırabilir ve Batı'nın Tahran ve Moskova'ya yönelik yaptırımlarını atlatabilir.

Tahran, uluslararası medyanın ilgisini çeken iç protestolarla karşı karşıyayken, İran, ekonomik bağlarını genişleterek ve bölgesel örgütlerle anlaşmalara vararak Avrasya jeopolitik satranç tahtasında dış politikasını ve ekonomik stratejisini desteklemeye devam ediyor. Gerçekten de Eylül 2022'de İran, Avrasya satranç tahtasındaki rolünü güçlendiren ve Moskova-Pekin-Tahran eksenini güçlendiren Şangay İşbirliği Örgütü'ne kalıcı üyeliği için bir taahhüt muhtırası imzaladı.

İran, son günlerde Rusya'nın Kırım, Donetsk ve Luhansk bölgesini ilhakını tanımadığını açıklasa da İran İslam Cumhuriyeti, Kremlin'in en yakın stratejik ortaklarından biri olmaya devam ediyor. Nitekim İran, doğal kaynakları ve Asya ile Avrupa arasında köprü görevi gören mükemmel coğrafi konumu nedeniyle Rusya için büyük önem taşımaktadır.

İran, AEB ile bir serbest ticaret bölgesi kurarak Rusya, Orta Asya cumhuriyetleri ve Ermenistan ile ilişkilerini sağlamlaştırıyor. Özellikle komşu Ermenistan ile ilgili olarak, serbest ticaret bölgesi anlaşması İran-Ermeni ekonomik ortaklığını artırabilir, Tahran'ın Kafkasya'daki konumunu güçlendirebilir ve 2020 Dağlık Karabağ Anlaşmazlığından bu yana bölgede artan Türk ve Azeri rolünü dengeleyebilir.

Kaynak:

https://www.specialeurasia.com/2023/01/20/iran-eaeu-free-trade-zone/