Türkiye depreminde Çin kurtarma gücü

Türkiye depreminde Çin kurtarma gücü

Shaoxuan Yi, Şanghay Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Merkezi Yüksek Lisans Öğrencisi

12 Mayıs 2008'de Çin'in Wenchuan şehrinde meydana gelen 8.0 büyüklüğündeki depremde Çin, Türk hükümetinden 2 milyon dolar yardım ve Çin’de yaşayan Türk toplumundan 300.000 dolar değerinde malzeme almıştı. 15 yıl aradan sonra bir felaket daha yaşandı ve 6 Şubat 2023'te Türkiye'nin güneydoğusunda 7,8 büyüklüğünde büyük can ve mal kayıplarına neden olan iki büyük deprem meydana geldi. Bu kez Çin hükümeti yaklaşık 5,9 milyon dolar yardım sağlarken, Çin Kızıl Haçı 200.000 dolar teklif etti. 254 ton elektrokardiyogram cihazları, ultrason cihazları, tıbbi transfer araçları, hastane yatakları gibi tıbbi malzemeler ve battaniye, pamuklu çadır gibi malzemeler deprem bölgesine gönderildi. Bir zamanlar Çin'i ziyaret eden Türk şair Nazım Hikmet'in "Büyük İnsanlık" şiirinde yazdığı gibi: Ama umudu var büyük insanlığın, umutsuz yaşanmıyor. Türkiye ve Çin'in eylemi, insan doğasının bu ihtişamının en iyi kanıtıdır: umut.

Kurtarma Ekibi

Çin, Türkiye'ye kurtarma ekipleri gönderen ilk ülkelerden biri oldu. Depremin hemen ertesi günü olan 7 Şubat'ta 82 kişiyi afet bölgesine gönderdi.

Zhejiang Eyaletinden Rams Kurtarma Ekibi, merkez üssüne giren ilk Çinli kurtarma ekibiydi. Küçük boyutlu ve nispeten esnek, hafif bir kurtarma ekibiydiler. İskenderun bölgesinde önce bir adam ve bir çocuğu başarıyla kurtardılar. Ardından Türk timi ile birleşerek Hatay’ın Belen ilçesinde beş kişilik bir aileyi kurtardılar. 5 gün içinde 178 yıkılan binayı aradılar, hayatta kalan 9 kişiyi kurtardılar ve 15 göçük altında kalana ulaştılar.

Mavi Gökyüzü Arama Kurtarma Ekibi, Çin'de profesyonel, bağımsız, tamamen kamu yararına çalışan bir acil durum kurtarma kuruluşudur. İnsani yardım, afet müdahalesi, afet sonrası kurtarma alanlarında oldukça deneyime sahiptir. Çin'in 23 eyaletinden toplam 290 Mavi Gökyüzü Arama Kurtarma Ekibi üyesi Malatya, Adıyaman ve Kahramanmaraş'ta bir haftadan fazla görev yaptı. Yaklaşık 180.000 metrekarelik alanda 380 binayı aradılar, diğer kurtarma ekipleriyle işbirliği içinde hayatta kalan 8 kişiye kurtardılar ve 137 göçük altında kalana ulaştılar. 

Pekin Yeşil Tekne Arama Kurtarma Ekibi deneyimli ve iyi seçilmiş beş uzman göndererek hayatta kalan beş kişiyi kurtardı ve 19 göçük altındaki kalanı Hatay'a nakletti. 2004 yılından bu yana yurt dışında görev yapmayan Çin'in Hong Kong kurtarma ekibi de Türkiye'ye geldi. Hayatta kalan dört kişinin aranmasına ve kurtarılmasına yardım ettiler. Çin, Türkiye’deki depremdeki arama kurtarma çalışmalarına toplam 17 kurtarma ekibi ve 440'tan fazla personel  gönderdi.

Profesyonel kurtarma ekiplerinin yanı sıra Çin’deki birçok şirket de arama kurtarma çalışmalarına katıldı. İş makinaları, tarım makinaları ve diğer ileri teknoloji ekipmanların imalatını yapan ZOOMLION firması, 7 Şubat öğle saatlerinde afet bölgesine ulaştı ve kurtarma alanına gelen ilk Çinli ekipman gücü oldu. 1.000 kilometreden fazla uzaktan 25 ekskavatör ve birçok yeni ekipmanla afet bölgesine gittiler. Günde sadece 3-4 saat uyuyarak, yerel yöneticilerin koordinasyonunda sahaların temizlenmesine ve hayat kurtaran geçitlerin açılmasına yardımcı oldular. Hatay ilinde mahsur kalan 30'dan fazla kişinin kurtarılmasına yardım ettiler. Çin'in finanse ettiği bir başka kuruluş olan Sany Heavy Industries, 30 ekskavatör, 8 vinç, 10'dan fazla servis aracı getirdi. 9 Şubat itibarıyla Gaziantep'in İslahiyesi Kahramanmaraş'a bağlı Pazarcık ve Elbistan'da 24 kişiyi başarıyla kurtardılar.

Çinli şirketler tarafından inşa edilen EMBA Hunutlu santralleri deprem testinden başarıyla çıktı. Depremin ardından Adana ilindeki birçok elektrik santrali ağır hasar gördü ve elektrik sağlamaya devam edemez hale geldi. Hunutlu santrali ise nispeten güçlü yapısı nedeniyle revizyondan sonra 4 milyon Türk insanına elektrik sağlamaya devam etti. Ayrıca yurdun çok sayıda çalışanın ailesini barındırmasını sağladı ve çok sayıda yardım malzemesi bağışladı.

Vakıf

Deprem sonrasındaki ilk hafta, hayatta kalanları aramanın zirve yaptığı zamandır. Ancak daha sonra bölgede uzun vadeli yardım çabalarına kademeli olarak geri dönülecektir. 14 Şubat’ta Türk hükümeti afet bölgesinin birçok yerinde odak noktasının kademeli olarak afet sonrası iyileştirme ve yeniden inşaya kaydığını duyurdu. Çin Kızıl Haçı'nın yanı sıra, depremin ardından Türkiye'deki insani yardım çalışmalarına birkaç özel vakıf da dahil oldu.

Çin Kırsal Kalkınma Vakfı ve Xiamen Şafak Arama Kurtarma Ekibi, uluslararası bir insani yardım operasyon ekibi oluşturarak Adana’dan Hatay Kırıkhan'a gittiler. Yiyecek, çadır ve yağmurluk gibi yerel yaşam malzemelerine acilen ihtiyaç duyulduğunu öğrendiler ve Çinli işletmelerden satın alarak yaklaşık 600 hane sakinine Ayçiçek yağı, pirinç ve yağmurluk dağıttılar.

Uluslararası yardım çalışmalarında zengin bir deneyime sahip olan Chengdu Shouyu Fonu, "Çin Sosyal Güçleri Türkiye Deprem Müdahale Koordinasyon Üssü"nü kurmak için tüm taraflarla birlikte çalıştı. Dostluk Vakfı, bir gereklilik değerlendirmesi yapmak için yerel ortaklarla birlikte çalışmakla kalmadı, aynı zamanda yerel mağdurlara maddi yardım da sağladı. Youcheng Vakfı, deprem sonrası elektrik kesintisi durumunda yerel halkın elektriğe erişimini sağlamak için taşınabilir bir güneş enerjisi istasyonu ve fenerler dahil olmak üzere bir dizi "Güneş Enerjisi Paketi" bağışladı.

Alibaba Yardım Vakfı, kendi dijital ticaret platformu aracılığıyla kaynak fabrikalardan büyük miktarlarda kışlık malzemeleri tedarik etmek için özel bir ekip kurdu. Aynı zamanda, Çin Kızıl Haç Vakfı, Ali Cloud ve Ali Public Welfare ile birlikte, büyük veriyi kullanarak ön saflardaki çabalara yardımcı olacak bir dijital platform oluşturdu. Ayrıca, "Charity China"ya göre bir düzineden fazla Çin hayır kurumu bağış toplama faaliyetleri yürüttü.

Halk

Depremin ardından Çin halkı da elinden geldiğince para topladı. Şangay Üniversitesi'ndeki Türkiye Araştırmaları Merkezi gibi Türkiye araştırmaları yapan Çin üniversiteleri malzeme bağışında bulundu. Çin'deki Pekin Büyükelçiliği'nin resmi hesabı, Çin toplumu tarafından bağışlanan malzemelerin binlerce metrekarelik dört depoyu doldurduğunu gösteriyor. 

Türkiye'de Çinli kurtarma gönüllüleri de iyi karşılandı. Mavi Gökyüzü Arama Kurtarma ekibi üyeleri, ayrılmadan önce yerel halkla kucaklaştıklarını ve birçok insana dokunduklarını gösteren bir dizi video paylaştı. Yerel halk, gece gündüz çalışan kurtarma ekibi üyelerine yiyecek paketleri gönderirdi. Çinlilerin sıcak su içme alışkanlığı olduğunu bilen yerel halk, ekip üyelerine 24 saat sıcak su temini garantisi verdi. İstanbul havaalanında ve Kapalıçarşı'da, Mavi Gök Kurtarma ekibi nereye giderse gitsin, yerel halk onları durdurdu ve alkışladı. Ekip üyeleri mağazalardan yiyecek satın aldıklarında, çoğu mal sahibi Türk halkına yardım ettikleri için onlardan para almayı reddetti. Ekip üyelerinin, sahibi fark etmeden parayı mağazaya bırakmaktan başka seçenekleri kalmadı. Her iki tarafta birbirlerine gerçek kalplerindeki niyeti ifade etmek için kendi yollarını kullandılar.

"Dostlar kara günde belli olur". Afet karşısında Çin ve Türkiye'nin gösterdiği güç ve karşılıklı yardımlaşma çok dokunaklıdır. Büyük Türk milletinin depremi bir an önce atlatması ve evlerini yeniden inşa etmesi için dua ediyoruz.